TESLİM – TESELLÜM DARA VE TEDİYE
Teslim ve tesellüm miktarı
Madde 1- Alım satımlarda satılan mal miktarının beyannamede açıkça belirtilmesi ve bunun aynen teslim ve tesellüm edilmesi şarttır.
Ancak haklı sebeplerle satıcı, beyannamede açıkça belirtilen miktardan % 2 eksik veya fazla teslimatta bulunabilir. Alıcı, bunu kabul etmek zorundadır.
Taksitli satışlarda satıcı, % 2 eksik veya fazla teslim edebilme hakkını, her taksit için aynı ve o takside isabet eden oran dâhilinde kullanabilir.
Beyannamede en fazla ve en az miktarların tespiti suretiyle yapılan satışlarda, satıcı en az miktarı teslim etmek, alıcı da en fazla miktarı tesellüm etmek zorundadır'.
Bu gibi satışlarda yukarıdaki % 2 tolerans kabul olunmaz.
Tahminen (takriben) kaydı ile yapılan satışlarda tahmini(takribi) olarak bildirilen miktardan % 5 eksik veya fazla teslimat yapılabilir. Alıcı, bunu kabul etmek zorundadır.
Teslim ve tesellüm süresi
Madde 2- Teslim ve tesellüm süreleri alım satım şekillerine göre değişmektedir. Şöyle ki:
a- Hazır alım satımlarda mal: Muamelenin tescil edildiği gün saat 16.00'dan itibaren 48 saat zarfında teslim veya tesellüm edilmelidir. Aksi takdirde taraflar bu sürenin sona ermesinden itibaren 48 saat zarfında noterlik yolu ile veya taahhütle mektupla karşı tarafa bir ihtarname göndererek bir günden az, beş günden fazla olmamak koşuluyla uygun bir ek süre vermeli ve bu ek süre zarfında malın teslim veya tesellümünü istemelidirler. Mal bu ek süre zarfında teslim veya tesellüm edilmediği takdirde taraf1ar, ek süreyi izleyen ilk iş günü içinde malı o günkü borsa fiyatı ile satmaya veya satın almaya ve bu muameleden doğacak her turlu zarar ve ziyanı veya alım satımı yapılmadığı halde mevcut fiyat farkını karşı taraftan istemeye hak kazanırlar.
b- Gün belirtilmesi suretiyle yapılan vadeli alım satımlarda, mal gününde teslim veya tesellüm edilmelidir. Aksi takdirde taraflar, vade günü saat: 16.00'dan itibaren 48 saat zarfında noterlik yolu ile veya taahhütlü mektupla karşı tarafa bir ihtarname göndererek, bir günden az, beş günden fazla olmamak koşuluyla uygun bir ek süre vermeli ve bu ek süre zarfında malın teslim veya tesellümünü istemelidirler. Bu ek süre zarfında mal teslim veya tesellüm edilmediği takdirde taraflar, alım satıma konu olan malı ek süreyi izleyen ilk iş günü içinde o günkü borsa fiyatı ile satmaya veya satın almaya ve bu muameleden doğacak her turlu zarar ve ziyanı veya alım satım yapılmadığı halde mevcut fiyat farkını karşı taraftan istemeye hak kazanırlar.
c-Gün belirtilmeksizin yapılan vadeli alım satımlarda satıcı, ayın son günü saat: 16.00'ya kadar malı teslime hazır olduğunu noterlik yoluyla veya taahhütlü mektupla alıcıya bildirmelidir.
Alıcı satıcının bu tebliğinden itibaren 48 saat zarfında malı tesellüm etmek zorundadır. Aksi takdirde satıcı, alım satıma konu olan malı, tesellüm süresini izleyen ilk iş günü içinde o günkü borsa fiyatı ile satmaya ve bu muameleden doğacak her türlü zarar ve ziyanı veya satış yapılmadığı halde mevcut fiyat farkını alıcıdan istemeye hak kazanır.
Ayın son günü saat: 16.00'dan itibaren opsiyon alıcıya geçer. Alıcı, opsiyonun kendisine geçtiği andan itibaren 48 saat zarfında noterlik yoluyla veya taahhütlü mektupla satıcıya bir ihtarname göndererek bir günden az, beş günden fazla olmamak koşuluyla uygun bir ek süre vermeli ve bu ek süre zarfında malın teslimini istemelidir. Bu ek süre zarfında mal teslim edilmediği takdirde, alıcı alım satıma konu olan malı, ek süreyi izleyen ilk iş gününde o günkü borsa fiyatı ile satın almaya ve bu muameleden doğacak her türlü zarar ve ziyanı veya malı satın almadığı halde mevcut fiyat farkını karşı taraftan istemeye hak kazanır.
İhtar name müddetleri zarfında ihtar name çekmeyen taraflar, vadeli muamelelerde vade gününe, hazır muamelelerde, teslim için kabul edilen 48 saatlik ek süreyi izleyen ilk iş gününe nazaran fiyat farkı isteyebilirler.
Ayın haftaları belirtilmek: suretiyle yapılan alım satımlarda taraflar yukarıdaki (c) fıkrası hükümleri
gereğince hareket etmek zorundadırlar.
Birinci hafta, ayın 1-8, ikinci hafta 9-15, üçüncü hafta 16-23 ve dördüncü hafta 24-31 günlerini ve ayın başı 1-10, ortası 10-20, sonu 20-31 günlerini içine alır.
Ayın veya haftanın son günü pazar veya resmi tatil gününe tesadüf ediyorsa, bu tatil gününü takip
eden ilk iş günü ayın veya haftanın son günü sayılır.
Teslim ve tesellüme başlamak, teslim ve tesellüm demektir. Ve kesintiye uğramadan devam eder.
Teslim ve tesellüm yeri
Madde 3- Teslim ve tesellüm yerinin alım satım beyannamesinde açıkça belirtilmesi zorunludur.Depoya teslim edilen mal, hususi şartlara (özel şartlı) bağlı olarak da yapılmaktadır. Malın hususi şartlara (özel şartlı) bağlı olarak depo teslimi yapılması esnasında; Depoya teslim edilen ürün, alım esnasında alıcı tarafından tartımı yapılarak kantar fişi düzenlenir. Bu fişte malın miktarı, teslim edilen malın cinsi, getiren vasıtanın plakası, teslim edenin bilgilerine yer verilir ve gerekli ise özel şartlara da ayrıca yer verilir. Kantar fişi ve varsa özel şartlar 2 nüsha olarak düzenlenerek bir nüshası malı teslim edene imza karşılığı verilir. Malın teslim eden tarafından kaldırılması veya geri istenmesi halinde, malın depoya teslimi esnasında düzenlenen tartım kantar fişi ve varsa özel şartlar eki geri istenir.Ancak, Tarsus Ticaret Borsası Örf Adet, Teamülleri ve Esasları Yönetmeliği 23 üncü maddesi “Buğday, Mısır ve Soya fasulyesinde, emaneten veya satışa bekletilmek üzere alıcı fabrikalarında veya ambarlarında tahsis edilen depolara (müstahsil makbuzlu veya anlaşma şekli ne olursa olsun) döküldükten sonra başkasına satılsa bile o fabrika sahibi veya alıcı, ambarında istif ( depo ) ettiği mahsule depolama süresince bir bedel istemesi teamüldendir.” Uygulaması geçerlidir.
Teslim ve tesellüm yeri için kısaca aşağıdaki deyimler kullanıldığı takdirde, bunlar aşağıda açıklanan anlamda kullanılmış sayılır.
a-Alıcı deposu araçlarda teslim: Alıcının deposu veya fabrikası önüne gelmiş araç üstünde teslim demektir. Malı, araçtan indirme masrafları alıcıya aittir.
b-Alıcı deposunda teslim: Alıcının deposu veya fabrikasının içinde teslim demektir. Malı araçtan depoya nakletme masrafları satıcıya aittir.
c- Satıcı. deposu araçlarda teslim; Satıcının deposu veya fabrikası önüne gelmiş araç üstünde teslim demektir. Malı depodan araca yükleme masrafları satıcıya aittir.
d· Satıcı deposunda teslim: Satıcının deposunun veya fabrikasının içinde, teslim demektir. Malı depodan araca yükleme masrafları alıcıya aittir.
e- Vagon teslimi: İstasyon ismi açıkça belirtilmek suretiyle o istasyonda ve vagon içinde teslim demektir.
Dara
Madde 4- Borsaya dahil maddeler dökme (çıplak) veya ambalajlı olarak alınıp satılır. Her iki halde de durumun alım satım beyannamesinde açıkça belirtilmesi zorunludur.
Dökme satışlarda., ambalaj tedariki ve masrafları alıcıya ait olmak koşuluyla ve alıcı istediği takdirde, satıcı, malı ambalaj ettirmek zorundadır.
Ambalajlı satışlarda, ambalaj bedeli malın fiyatına dâhildir. Ambalaj alıcıya kalır.
Ambalaj darasının düşülüp, düşülmeyeceği ve dara miktarları ve dara masraflarının hangi tarafa ait olacağı yerel teamüllere göre borsaca tespit olunur.
Ambalajın iadesi söz konusu olduğu takdirde, ambalajın bulunduğu hal ve iade süresi alım satım beyannamesinde açıkça belirtilmelidir. Ambalaj, beyannamede tespit edilen süre zarfında iade edilmediği takdirde, satıcı, ambalaj bedelini alıcıdan istemeye hak kazanır.
Tediye
Madde 5- Tediye koşullarının alım satım beyannamesinde açıkça belirtilmesi zorunludur. Aksi kararlaştırılmış olmadıkça;
a- Mal bedeli, malın alıcıya usulü dairesinde teslimini müteakip derhal tediye olunur. Aksi takdirde, -alıcı, tediyedeki gecikmesinden meydana gelen satıcının her turlu zararını karşılamakla yükümlüdür.
b- Analize tabi malın alım satımında, alıcı, analiz sonucunu bekleyerek, mal bedelinin % 10 'unu tutabilir, Bekletilen bu tutar, analiz sonucuna kadar ödenmez.
c- Taksitli satışlarda herhangi bir taksitin gününde ödenmemesi halinde mal bedelinin tamamı hiçbir ihtar ve ihbara gerek olmaksızın muaccel olur.(hemen ödenir.)
d- Satıcı, her türlü alım satımlarda mal bedeline karşılık alıcıdan bir garanti isteyebilir. Alıcı, 48 saat. Zarfında bu garantiyi vermeye mecburdur. Aksi takdirde, satıcı, malı teslim etmeyebilir.
Anlaşmazlıklar
Madde 6- Numune ile veya nitelikleri belirtilmek suretiyle yapılan alım satımlarda, malın kalitesi hususunda anlaşmazlık ortaya çıktığı takdirde, borsa bilirkişilerince alınacak numuneler incelendikten sonra iki tarafın huzurunda mühürlenerek ve daha sonra bir rapora bağlanarak, borsa hakem heyetine sunulmak üzere borsaya bırakılır.
Anlaşmazlıkların çözümünde taraflar mahkeme veya borsa hakem yolunu seçebilirler. Bunun beyannamede belirtilmesi zorunludur.
Cezai hükümler
Madde 7-Bu yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında 5174 Sayılı Kanunun 86, 87, 88, 89, 90, 91. 92 ve 93üncü maddeleri ile Oda ve Borsa Üyelerine Verilecek Disiplin ve Para Cezaları ile Disiplin Kurulu ve Yüksek Disiplin Kurulu Hakkında Yönetmelik ve Ticaret Borsalarında \ Alım Satım Yapan Aracılar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.
Kabul ve yürürlük
Madde 8- Borsa meclisinin …./…/….. tarih ve …….. Sayılı toplantısında kabul edilen bu yönetmelik, meclisin kabulü tarihinden itibaren yürürlüğe girer,
Yürütme
Madde 9 - Bu yönetmelik hükümlerini Tarsus Ticaret Borsası Yönetim Kurulu yürütür.